Herri honetan...

... eguzki efimeroa dugula diote, gainera, maitasun gabeziak ditugunaren arrazoia dela esan dit lagun batek. Agian guri paisaiako berdeak ematen digu bizia, hortik ernaldu egiten dira zentzumenetatik sentimenduetara, abiapuntua gorputzen taupadak direlarik.

Nik neguko eguzkia dut maite; begira geratzea eta aurpegiko azalean berotasuna sentitzea gustuko dut, minutu bat, ezkutatu baino lehen, nirekin geratzeko ezin diot eskatu. Gogoko ditut neguko gorputz biluziak, izara artean galtzen direnak, geratzen direnak, desagertutakoak. Nirekin geratzeko ezin diot eskatu.

Berriro buruan beste egun bat egongo ote den galdera erantzunezina. Urtaroa pasa ahala beste maitasun izpiak ekarriko dizkigute, noiz etorriko galdera erantzunezina burura datorkit, laster, hurrego neguko eguzki izpiarekin batera.

-Saioa-

Behelainoa

Esnatu naiz. Kostata, aitortzen dut, baina lortu dut eskua mantapetik atera eta iratzargailu madarikatua isilaraztea. Hari ez zaizkio goizak gogorrak egiten, antza.

Esnatu naiz, gaua ametsetan igaro ondoren. Ezin esan gozoak ala mikatzak ziren, apenas oroitzen baititut. Lausoturik oroitzen ditut irudiak, eta begiak zabaltzea lortu ahala, orduan eta urrunago doaz oroitzapen horiek. Nigandik ihesi dabiltzala dirudi, nire buruan egon izanaz lotsatuko balira bezala. Nirekin gaua igarotzeaz damu bailiran…

Esnatu naiz, eta pentsamendu horiek buruan nituela pertsianak ireki ditut. Behelainoa. Besterik ez dut ikusi. “Hara! Horra hor gure errealitatea!”, pentsatu dut neurekiko.

Bizitza behelaino iraunkor baten modukoa baita. Trinkoagoa da batzuetan, eta arinagoa bestetan. Noizbehinka eguzki printza batzuek lortzen dute zeharkatzea, baina nolanahi ere, bestaldean dagoena ikustea oztopatzen digu. Begiak atera beharrean jarrita ere, ezin ikusi hamar metroz haratago dagoena.

Berdin gertatzen da bizitzarekin. Etengabe etorkizuna antolatzen ari bagara ere, ezin jakin biharamunean gertatuko dena. Eta behelainoarekin gertatzen den bezala, aurrera egin baino ez da geratzen bestaldean zer dagoen jakiteko. Bestaldean laino gehiago aurkituko badugu ere…

-Maialen Igartua (@MaialenIgartua)-

Literatur Topikoa

Preserbatiboa eiakulaturik maitasun kapritxoak belarrira xuxurlatzen dizkiodanean bazter batera edo bestera begiratzen du, ahoa mutu. Eta plazerak eta haragi beroak ez naute uzten sufritzen, baina, pellokerietan Pello, pentsatzen dut Ovidioren Amoresetik. Goetheren Wertherretik pasata, gaur arte topiko literarioa dela amore ez korresponditua. Hain originaltasun gutxi daukagu biok?

Azken beltzean, Pello eta topiko, preserbatiboa bustia jarraitzen duen bitartean kexarik ez...

Ote

Burujanak ez dira osasungarriak. Garunean ezezik, gorputz osoan antzematen dira haien eraginak: botagurea bezala, etengabeko gorabeheran. Karrera amaitzeko duzun asignatura bakar horren notaren zain egotea. Bere gustokoa izango ote naiz. Istripurik ez ote dute izango 12 orduko bidaia madarikatu horretan. Emango ote diote kimioa. Garaiz jarri ote genuen kondoia. Hankean duzun dardarak salatzen zaitu. Laguna zerbait kontatzen ari zaizunean burua beste nonbait duzu: barkatu, zer esan duzu?.

Ez, burujanek ez dute onik egiten. Bai, burujanak UPyD dira.

Galtzeko gutxi

Maiz ito nau patuaren ezetzak,
itxaropenaren hegoak hautsi.
Iraganeko erantzun beltzak
ez dit biderik aurkitzen utzi.
Baina baditut oraindik ametsak,
asmoak eta galtzeko gutxi.

Nahiz beldurrek, gezurrek, zaborrak

sarri, askotan, besterik saldu,
merezi du saiakera gogorrak,
barrua husteko balio badu.
Erakutsia dit jadanik denborak:
hasteko inoiz ez da berandu.

-Lander Arretxea-

Kimetz

Simetrikoki berdinak,

odol bereko hizkuntza,

odol bereko hezkuntza.

Iluna argi bilakatzen

deneko bizitasuna,

argia iluntzen

deneko atsegina.

Simetrikoki berdinak.

Gu geu elkarren isla,

itzal ezberdineko

irudi berberak.

- @IraitzMadariaga -

Bizikletan

-Alba-

Dituzun horiek

Ederrak dira zure begiak. Nahi gabe ere, nire barrenak mugiarazten dituzte. Argiak, biziak dituzulako izango da, igual. Edo, beharbada, barre egiten dakitelako.

Barre egiten. Hitz egiten. Haserretzen. Tristetzen. Maitatzen.

Begi horiek begiratzen nautenean, biluztu egiten nautela sentitzen dut. Begiratu hutsarekin nire barnean sartu, eta pentsatzen dudan guztia asmatzeko gai direla sentitzen dut.

Hein batean, urduri jartzen nautela esango nuke; zenbait gauza niretzat gorde nahi izaten baitut, eta ezinezkoa da hori zure begiak nigan iltzatzen direnean.

Mindu ere, mintzen nautela esango nuke, jakin baitakit begi horiek ez dituztela nireak nik zureak adina desiratzen.

Baina gauzak nola diren! Zure begiek nireok baino gehiago ere gatibatzen dituzte. Eta jolastu ere, beste hainbatekin jolasten dute.

Zein benetakoak ziruditen zure begiek, eta zenbat gezur ezkutatzen dakiten.

Armiarma sarea

Istorio bat kontatuko dizuet, amodio istorio bat, adiskidetasun istorio bat.

Errepresio garaiak ziren Molina eta Arregi elkar ezagutu zutenean kartzela - gela hotz, zikin eta ilun batean. Molinak gauero Arregiren kondena eramangarriago bihurtzeko Hollywood-eko pelikula klasikoen istorioak antzezten zizkion. Arregi hauek gustura entzuten zituen. Iluntasunean murgilduta minutu asko izan zituzten hitz egiteko, elkar ezagutzeko, elkar zaintzeko. Molinaren bizitzaren motorra amodioa zen, Arregirena askatasuna. Errepresioa hauen kartzela.

Kartzelako barrek gero eta armiarma sare estuago bat sortu zuten. Molina libre atera zen egunean, Arregik enkargu bat egin zion. Mesede bat. Molinak maitasunez itsututa, Arregiren agindua betetzera joan zen.

Jendez betetako plaza. Erlojuaren tik-tak soinuak Molinaren bihotz taupadekin bat egin zuen. Telefono kabina bakarra plaza erdian. Molinaren ardura, dei bat egitea. Urduri telefonoa hartu eta … PAM!! Tiro bat. Mundua gelditu egin zen orduan, Molina bakarrik sentitu zen, isolatuta, hotz.. Armiarma saretik ihes egin zuen begiak betirako itxiz, Arregi beste bizitza batean ikusiko ote zuen amestuz.

(Kiss of a spider-woman istorioaren moldaketa – Manuel Puig)

-@naiara_glez-

Matxin Burdin

Gizonaren len ardura

narruazala zaintzea.

Iarrai zak ene itunea,

diostana adi zak zinziñez:

bazekik txarrak, txerren lez,

adin zarez geigo ordea.

Aita bat onu emanka

aitaz gain duk adizkide;

orla, ziot zuen kide,

bizi, bada. Oarpean:

iñork etzekik ze unean

kuku dun bere leikide.

Beude elkarturi anaiak

au duk leen legea arean:

beude batasun betean

edozein garaia dela,

arrotzak irets bestela,

auzka ba'dabiltz artean.

(Jose Hernandezek 1872an idatziako Martin Fierro-tik

Txomin Jakakotexarenak 1972an itzulitako zati bat.

Argentinatik bidalia.)

Atzean

Atzean utzitako zenbat bide,

egun pozgarri,
ahaztutako kide...

Bete gabeko zenbat amets,
laztan ezkutu,
pauso trakets...

Amaia bako zenbat guda,
desio-istorio,
beldur, duda...

-Lander Arretxea-

Maite ditudanak

Txori kantariak,
oin dantzariak,
zilbor lotsatiak ditut maite.

Kerik gabeko zigarroak,
ajerik gabeko biharamunak,
hutsunerik gabeko zuloak ditut maite.

Arantzarik gabeko larrosak,
hildakorik gabeko gudak,
malkorik gabeko begiak,
izurik gabeko amets gaiztoak ditut maite.

-Xaukenaxauk-

Don Det irlan

“Alde hemendik!”. Egun gris honetan Don Det irlaraino arroz-soroetan zehar paseatuz lasaitasun bila etorri eta hemen ere txakur bat hanka tartean trabatuz niri zaunka, ezin beraietaz libratu.

Trumoiak gero eta gertuago. Ekaitza badator eta euria ere laister hemen izango da.

Zer gertatu da? Itxuraz tarte batez konortea galdu eta bidexkatik arroz-soroko lokatzetara erori naiz.

Inguruko arroz kimuak beltzituta daude, nire erropei erre usaina darie, kriston burukomina daukat eta mugitzea izugarri kostatzen zait. Tximista batek jo al nau? Hala bada, ez legoke gaizki komikietan halakotan edo ezbehar nuklear baten ostean bezala pertsona arrunt izatetik superboteredun superheroi bihurtzea. “Oraingoan ez ba!” “Nork esan du hori?” Gora begiratu eta hor ikusi dut ... txakurra ... hegan!

-X10-

Barruan gordetakoak

Libe ez zen geldirik egotea gustatzen zaien horietakoa, ez; ikastaroak, aldian behineko lanak, kirola egitea, musika entzutea... Edozein aukera zen ona eserita ez geratzeko. Bizirik sentiarazten zuen alde batera eta bestera ibiltze horrek.

Gehien gustatzen zitzaiona marraztea zen. Ez zuen, baina, nahi adina denborarik izaten horretarako. Hala ere, ohera joan aurretik tartetxo bat hartzen saiatzen zen beti.

Bere margoak, baina, grisak ziren askotan; kolore ilun eta hotzak nagusitzen ziren guztien gainetik. Tristeak bezain ederrak ziren, edo hori da nik uste dudana. Bera, ezezkoan beti: “Laguna zaitudalako diozu hori!”. 

Noizean behin, bukatutako margo haiei begiratu, eta bere buruari galdetzen zion zergatik jotzen ote zuten bere eskuek hain irudi goibelak marraztera. Alaiagoak egin nahi lituzke, baina barren barrenean sentitzen zituen frustrazioek bultzatzen zuten marraztera. Asko hitz egiten zuen, baina ez azalaren azpitik sentitzen diren gauza horietaz. Horiek margotzen askatzen zituen.

Eta ni, bere gainbeheraren ikusle huts besterik ez nintzen. Eta ni, bere laguna bakarrik nintzen, bai. Berak, hitz egin beharrean, marraztu egiten zuen; nik, berriz, idatzi.

Orri zuria

Merkatura jaitsi naiz

eta tomateak egunkariak euria

endibiak eta inbidiak

irina monosilaboak ardoa

argazkiak doministikuak arroza

orburuak eta oihuak

isilune arraro samarrak

ekarri ditut

orri zuria

hor daukazu guztia

egin ezazu nahi duzuna

baina esnatu

edo behintzat antolatu

Ni siestatxo bat egitera noa

espero dut originala

eta erakargarria den zerbaitekin

esnatzea

nik sinatu dezadan

Mario Benedetti-ren “Página en blanco” poema (Preguntas al azar, 1986) itzulia eta moldatua

-Alba-

Txinpartak biziraunaraziz

Aldian behin elkartzen diren lagunak, maitaleak. Kasualitateak, edo militantzia politikoak, manifa hartara eraman zituen.

- Ei, aspaldiko!

- Jo, zenbat denbora!

- Bai, bai...!

- Zer moduz, ba?

- Ondo, ondo! Betiko martxan, badakizu. -dio, irribarre gazi gozoa agerian utziz.

- Bai... ze ondo ikusi garela!

- Bai... ze azkar pasatzen den denbora, eh? Noiz egon ginen azkenekoz? Ekainean, agian?

- Denbora gehiegi pasa da... -dio, begirada jeitsiz. Maitalea ikusten zuen bakoitzean gero eta ederrago zegoela pentsatzen zuen.

- Eta zu? Zer moduz zaude? Zertan zabiltza orain?

- Ba beno, ordezkapen bat egiten nabil Gasteizen orain, baina ez dut uste luzerako izango denik.

- Beno, eutsi horri ahal den bitartean.

- Ze, eta noiz egongo gara ba biok? - gerritik heldu dio, berarengana gerturatuz.

- Ba -eskua sartu dio praken atzeko aldeko boltsiko batean– nik ez dut planik gaur gauerako, zer diozu? -Gutxitan izaten zuen halako suerterik, eta ezin aukerarik galdu!

- Gaur ezin dut... Afaria daukagu. Datorren astean mendi irteera prestatuta dugu... Baina hurrengo asteburuan gera gintezke!

- Ya... beno, ez dakit libre egongo ote naizen... Deituidazu, eta ea ez den hainbeste denbora pasatzen berriz ere elkartu arte...-eskuaz ipurdia estutu, eta muxu lotsatiaz agurtu du.

Haurduntzaren munstroa (I)

Bizitzaren sorrerari izua adierazi duten H R. Giger-en munstroen parekorik  ez dago.  Jaiotzaren zentzu positibo tipikoa lanbroa gisara desegiten da suitzar margolari honen zertzeladen pean –hauek aerografoarekin badira ere-. Haurduntzak  estutasuna sortzen du Gigerren kontzientzia artistikoarengan obsesio bilakatu arte eta sexua, koitoa, emakumearen emankortasuna -superpopulazioaren, gerren eta ume soldaduen itzalak larrituak- hondamendi armak bilakatzen dira ikuslearen kontzientzian ere.

XXI. mendean merezi al du seme-alabarik izatea? Ez al da begikoa, gure nahi, gura eta laketa egozentrikoak eta homo sapiens sapiens espezierako grina baztertuz gero aintzat hartzea Gizadiak gorputzean galarazle hedatzen den infekzio edentsua balitz bezala zanpatzaile aurrera egiten duela munduan suntsipena estandarte?

Ugalkortasuna, makineri erraldoi, higuingarri eta munstrotsua.

Euria

-Alba-

Hara joan zen...

...hilabete batez; bertan, Txilen, Perun, eman du denbora, aisia, merezi zuen oporraldia. Ahizpa bisitatzea asmoa, bazter berriez blai geratzea hurrengo pausoa. Gure, mendebaldarron begiez joan, beraien, hegoamerikarren begiekin topo egin eta, seguruenez, beste begirada batez itzuliko da. Munduaren energi-gune omen den Matxupitxura igo, korritu, aluzinatu... inka horiek pitzatuta zeuden! Gogoeta. Nola liteke hemen Andeen gailurrean bizitzea? Zenbat eta gorago, argiago! -dio, edo zioen, Urbiara iristean paratutako lelo batek. Inka herriak, noski, gauza bera pentsatuko zuen, bere handitasunean. Dena da berria, dena da bitxia, dena da gogoeta-gai, seguruenez berarentzat. Buru mendebaldar kontsumista hau motxilatzat, pertsonaia mitikoekin nahastuta, (Diarios de una motocicleta,) Txe bere lagunarekin hor bertan egon zenean egindako galdera gogoan: eta harresi perfektu hau, norena da? hau Inka herriarena da, erantzun dio indiarrak. Eta beste hau, hain kaxkarra? incapaz-ena da... seguru nago burura etorriko zitzaiola hango harresiak ikustean. Ez du astirik izango urtezaharra han ospatzeko, ez du izango astirik hemen urteberria ospatzeko; airetik airera harrapatuko du hegaldiak, mila ideia, bizipen, irudi, sentsazioren anabasan murgilduta. Ganbara aldatuko zitzaion? Baietz esango nuke!

-Edu Zabala-

Dantza egin dezagun

Emaidazu eskua

eta esaidazu

tango hau nirekin dantzatuko duzula.

Egin dezagun hegan, eta musika honen erritmoak

egin dezala gainontzekoa.

Heldu nazazu, gertutik,

zure taupadak

nola azkartzen diren senti dezadan.

Nire taupadak

nola azkartzen diren senti dezazun.

Dantza dezagun tango hau

azken notarekin

mundua bukatuko balitz bezala.

Ez dut besterik nahi,

ez dut besterik behar.

Emaidazu eskua,

eta esaidazu tango hau dela

bete nahi duzun azken desioa.

Ustekabean, nortasuna

Bizi guztia linboan …

BAT BATEAN, inork abisatu barik,

ustezko arrebaren existentzia hilak eta nire gorputzaren nolabaiteko posesioak,

bizitzaren timoia uzkurtu eta norabide bakarrerantz naramate.

Itsaso zabal eta lasai baterantz …

bakartia,

gorra,

misteriotsua,

birgina.

Eta konturatzen zara, nola zu ZEU zaren itsaso basati eta fidagaitz hori,

nola ur lasai eta garden horiek zure nortasuna osatzen duten,

zure pentsamendu eta burutu gabeko maitasun guzti horren iturburu,

orain arte subkontzienteak soilik gozatu ahal izan duena.

Ba nik, orain, nire itsaso hori EKAIZTU nahi dut!

URA eta ZERUA bat egin arazi!

Big- bang ikaragarria! Tsunami bat sortu!

Leku horretako izaki ñimiñoenari ere,

azken arnasa-arte NORTASUN negarrik txikiena ERREKLAMATU!

Hutsetik hasteko,

Benetan nor naizen jakin ahal izateko.

-J-