inor baztertu edo gutxiesteko ahalmenik
ideologia propio bat izateko ahalmenik
inorengandik ezer espero izateko ahalmenik
inorenganako aurreiritzirik izateko ahalmenik
hitz egiteko ahalmenik
Ahalmen guzti hauek gizakiok dauzkagu eta geuk erabiltzen eta erabili ahal ditugu.
-J-
11 iruzkin:
``Joera indartsua dago hizkuntza apolitizatzekoa. Asozialtzekoa agian zuzenago, Durkheim-ek esango zukeen bezala.
Bada gurean soziolinguista ospetsurik ere hizkuntz botereaz
mintzatu denik botere politikoa espreski arbuiatuz. Beste toki
batetik, administrazio-ordezkarien bidetik bereziki, -eta ez
helburu politikorik gabe- salatzen da euskara sobera politizatua dagoela eta, hain zuzen, horrexegatik ez omen dela
gertatzen egun oraintsu arte indarrean egon den euskaldunen aretko adostasuna´´ Paulo Iztueta, Hizkuntza eta Boterea artikulotik.
Irakurketa asko egin daitezke zati honetatik, nik testu oso leitzea gomendatzen dut bere osotasunean ulertzeko.
Ez dut uste politikaren eta ideologia dominanteen kontra jotzeko, injustizien kontra jotzeko hizkuntza despolitizatu edo des-ideologizatu behar denik. Hizkuntza ideologia da, politika da, eta soziala da, ez da instantzia neutro edo natural bat poemak adieraztera eman nahi duen legez. Hain zuzen ere hizkuntza `arma arrojadiza´ moduan erabiltzen duten sektore indartuek diote hizkuntza politizatu egiten dugula, Euskal Herria kasu harturik. Horixe bera esatea da ideologia hegemonikoa, Espainolaren gailentzea, neutraltasun inexistenteaz mozorratu nahi izatea. Alegia, beraien ideologia dominantearen izaera estaltzea, beraiena ideologikoa ez dela esanez. Ordea, gure bai, gurea ideologia da, eta txarra gainera.
Ba sentitzen dut baina hemen everything is ideology, hizkuntza baita. Eta ideologia txarrena ez da obioa dena, agerikoa dena, baizik eta bere burua neutraltasunez mozorratzen duen ideologia dominatzailea, ideologiatzat hartzen ez den hori. Horregatik da hain inportantea hizkuntzaren boterea ez gutxiestea. Botere hori onartu behar zaio eta diskurtso desberdinen tripetara joan ikusteko zeintzuk presupuesto ideologiko, ekonomiko eta kultural dabiltzan atzetik. Ahalmen hori ere dauka hizkuntza, autoerreflexiboa dela. Definitiboki, hizkuntzak, diskurtsoak, uste duguna baino botere askoz askoz askoz boteretsuagoa dauka.
Muxu!
Ba ez nago ados zurekin, ez guztiz behintzat. Uste dut hizkuntza gutxitu baten jabe izateak, hau da zure ama hizkuntza, betikoa, izateak bai markatzen duela zure ideologia, nolabait. Baina ez alderantziz.
Hizkuntza beraren lexikoak (eta hartaz duzun ezagutzak) baldintzatzen ditu ondoren zure adierazteko baliabideak. Baina hori pertsonon esku dagoen zerbait da.
Hizkuntzak hizkuntza dira, ez besterik. Eta gure kasura ekarrita, euskara oso ideologizatuta dago, eta askotan, nahita ideologizatuta. Txarrera? Bai, zenbaiten interesa hori delako. Baina ni euskaldun zahar naizen aldetik ez dit graziarik egiten.
Kaixo Maialen,
Ez dut oso ondo ulertzen zer den zehazki iraindu dizunak. Azalduko zenidake mesedez? Agian gaizki ulertuaren kontua baino ez da.
Gero, hizkuntzaren izaerari buruz diozunari buruz, nirean mantentzen naiz, hizkuntza gramatika, hizkuntza, semantika hutsa etab. baino asko gehiago da.
Gero arte!
Ni anonimoarekin ados nago.
Benetan sinestu behar dugu euskera (gure kasuan) politizatu gabe egotea posiblea dela?
Hizkuntza bat baino gehiago dagoen lekuetan, hizkuntza politika ezin da neutroa izan. Alde batera edo bestera egiteko politikak hartuko ditugu. Eta ez badugu ezer egiten, indartsuena laguntzen ibiliko gara. Beraz, ideologiarekin lotuta doa.
Zergatik ba herri bat menperatu nahi izan denean hizkuntza inposatu dute? badakitelako pentsamendua eta hizkuntza batera doazela. Euskeraz eta gaztelaniaz (gure kasuan) pentsatzeko eta komunikatzeko era ez dira berdinak. Ez da itzulpen soil bat.
Egunon Maria eta Anton,
Ez dut uste Jotac hizcunÇa despolitizatu eta des-ideologizatuaz hiÇ egiten duenic, ezta hizcunÇac instanÇia neutro edo naturalac direnic. Politizazioaren, idelogizazioaren eta ez-neutraltasunaren causara doa. (Hau adieraztearen helburua? Galdetu beharco genioce Jotari.)Gero bueltatuco naiz honetara.
Esan behar dut, ni guztiz conÇiente naizela hizcunÇen ez neutraltasunez, oraindic gehiago, horretaz baliaÇen naiz idazteracoan. AÇo, guzti honen gañean egon giñen hiÇ egiten Jota siglaren aÇean ezcutaÇen den pertsona eta bioc, heldu giñen ondorioetaco bat (soil batetara heldu bagiñen) izan zen hizcunÇa "berdiña" era ascotan erabili daiteceela, noski, intenÇionatuki.
Euscaldun Zaharrac nola instituzioec hizcunÇa polizitaÇen duten diño. Egia da, talde baÇuec hizcunÇa era zuzenagoan edo modu conÇienteago, edo sistematicoagoan egiten dute. Dena den, oso maniceoa irudiÇen zait bere postura, bi fronte garbici definitutak egongo balira bezala. (Zenbat buru, hain aburu diño esaera zaharrac, alegia, ez sinplificatu Adan eta Ebaren ondorengoÇak parte harÇen duen asuntuetan (partidu politicoac sinplificazioac baldin badira ere)) Eta instituzioak, Leviathan inperchonalac badirudite ere, indibiduo ascoz osaÇen da.
Euscaldunen oso laguna zen Humboldtek, ez dut gogoraÇen ze testu academicoan zehazci, hizcunÇa analizaÇeko bi modu azalÇen ditu. HizcunÇa hilic balego (hau da, ecoizpen amaitu bat bezala) edo izaci organico bat baliÇ (hau da, ecoizpen prozesuan, oraindic mugimenduan). Beraz, errazagoa da XVIII. mendeco idazlan bat harÇea eta hori analizaÇea, bere eragin politico, ideologico eta abar aipatuz, gaur egun, bizirik dirauen subjectu baten hizcunÇa analizatu baño. Zergatic? Autore baten "corpus" linguisticoa, gorpua eta ez gorpuÇa denean diseczioraco aproposagoa delaco. Bizirik dagoen bitartean aldaÇen jarraiÇen joango delaco. Imajinatu oraindic taupadaca ari den bihoÇa zabalduco bagenu... chibiac erasoÇailea ichuÇeco tinta botaÇen duen bezalaxe, odol jarioak ichutu ahalco gaitu. Hala ere, odolean blai gabilÇa...
Hori indibiduo baten hizcunÇaz hiÇ egiten baldin badugu, hizcunÇa hil oso bat perfectuagoa da analisiraco.
Dena den, esparru asco daude zeinÇuetan neutro izan edo ez izan, ideologietatic at, zenÇu elementalago baÇuetan penchaÇen ari naiz: sexualitatea, perchona batecico afectua edo gorrotoa... Eta hori dena sentiÇea perchonaren ahalmenera lotua dago.
Asuntua da, Jotac azpimarratu nahi zuena zela hizcunÇac gizaciengatic, perconengatic, erabiliac direla: Hori ahazten baitugu ascotan. HiÇ egiten dugu HizcunÇaren ideologizazioaz edo bere desideologizazioaren ezintasunaz,(HizcunÇa maiusculaz jarriz) indibiduo ascoc hiÇ egiten duen zerbaitez independentea baliÇ bezala.
HizcunÇa/Perchona, zein zeinen dependente? Honetan daÇa ere gakoa. PenchaÇen baldin badugu, Jotac, zirculu hermemeuticoaren barruan so egin diola perchonaren elementuari laztura baÇuc lixatu diÇazcegu... Gainera, badirudi giza-elementuarenac direla olerkian aipatutako ahalmen horiec (agian, baten baten jabetasuna bi elementuengatic conpartitua daitece).
Anónimori eta Maialeni arrazoia emateko ere, esan genezace ahalmen horiec condizionatuak egongo direla jaso eta bizi izan den hizcunÇagatik, ez baita guri helÇen aseptico eta gurecin contactuan egon ostean ez doa cuchatu barik.
HizcunÇa ez da subjectu bat.(Eta mesedez ez zaitezte jarri jeidegerianoak...) Subjectu eticoa, cuchaÇen baldin bada ere, pertsona da.
Azcenic, denoc gaudenez ados euscararen politizazioaz, eta dacigunez ez dagoela berezco grafiarik, hausnartu nahico nuce ia zein izan zen zergatia edo irizpidea, C beharrean K erabilÇeco, edo Ñ letra, oso soñu naturala euscaran, porzierto, -IN- moduan idazteco eta abar eta abar. Ñ-k EspaÑa gogorazten du, ¿ezta?
Kaixo denoi :)
ezer baino lehen, esan nahi dut poza eman didala halako eztabaida sortzea farmazia honetan :)
Anonimo, hau idatzi zenuen: "Hain zuzen ere hizkuntza `arma arrojadiza´ moduan erabiltzen duten sektore indartuek diote hizkuntza politizatu egiten dugula, Euskal Herria kasu harturik. Horixe bera esatea da ideologia hegemonikoa, Espainolaren gailentzea, neutraltasun inexistenteaz mozorratu nahi izatea. Alegia, beraien ideologia dominantearen izaera estaltzea, beraiena ideologikoa ez dela esanez. Ordea, gure bai, gurea ideologia da, eta txarra gainera."
Guztiz ados nago esaten duzunean beraien ideologia dominantearen izaera estaltzen dutela, ideologikoa ez dela esanez. Baina gurea bai? gurea ideologia da? Hau da, gaizki ulertu ez badut, euskara inposatzen dugula diozu? eta hala egiten dugula ezeztatu?
Gaur egun euskaraz dakienak halabeharrez badaki gaztelaniaz ere, eta halabeharrez gaztelaniaz mintzo da euskaraz ez dakitenekin. Nork inposatzen du? Bi hizkuntzak menperatzen dituenak? Hala bakarra dakienak eta elebidunek egiten duten ahalegina egiteari uko egiten diotenak? Ikus ezazu zaldieroaren zinta hau: http://pinterest.com/pin/250794272968744399/
Horregatik esan nuen ez negoela guztiz ados zurekin. Nire ustez hizkuntzari ideologia pertsonek ematen diote, nahita eta nahigabe baita ere.
Euskaldun zaharrari, hau diozu: "Hizkuntza bat baino gehiago dagoen lekuetan, hizkuntza politika ezin da neutroa izan. Alde batera edo bestera egiteko politikak hartuko ditugu. Eta ez badugu ezer egiten, indartsuena laguntzen ibiliko gara. Beraz, ideologiarekin lotuta doa." Ados, hizkuntza politika ezin da neutroa izan, nahiz gaurko garaiek (globalizazio eta munduko hiritartasun kontzeptu miretsiek) kontrakoa dioten. Hemen ere ez da, ordea, euskaratik, hizkuntzatik ateratzen den zerbait, zenbait pertsonek hartu duten konbentzioa baizik.
Eta noski, euskaraz zein gaztelaniaz ezin dira gauzak literalki itzuli, besterik gabe, esanahiak ez baitira berdinak izaten. Horregatik diot hizkuntza bakoitzak baduela mundua deskribatzeko, azaltzeko, sentitzeko eta adierazteko modu bat, eta hori hizkuntzena da, propioa da. Baina ez zait iruditzen zerbait ideologikoa denik... ez behintzat guztiz.
Kaixo danei!
Bueno, ia zeozer ateraten dugun garbi hemendik. Errua nirea da nire posizionamendua hasieratik anbiguoa izan zelako, ez intentzionalki, baina erabili nahi izan nuen sarkasmoa zorigaiztiokoa izan zen antza.Mea culpa.
Mailen, ni presupuesto batetik abiatzen naiz hizkuntzEI (maiuskula hauek ez dira zuretzat, baizik eta J eta Ñrentzat, ez dudalako hizkutza unibertsaletan sinesten) buruz berba egitean, eta da hizkuntzaK mundua ulertzeko, interpretatzeko eta ez hori bakarrik, baizik eta errealitate soziaa, kulturala... konstruitzeko medio direla (Ñ-ri diotzot nahi dudan bezainbeste Heideggeriano, Humboldtiano jarriko naizela hemen!). Beraz, hizkuntza desberdinaK herri batek eta kolektibitate horren parte diren indibiduoek errealitatea ulertzeko duten era baldintzatuko dut. Esan dezagun, maila honetan, lehenengo post-ean ideologia deitu nuena, kosmobizio dela. Noski, hau ez da aldebakarreko kondizionamentua. Errealitatearen aldaketek eraldatuko dituzte hizkuntzen egiturak etab. Ni presupusto honetatik abiatzen naiz. Ez dut presupuestoa justifikatuko hemen, luzeegi hartuko lukeelako eta ez delako inporta diguna. Basea kritikatu daiteke eta beraz nik diodan guztia errotik desmontatu. Baina bueno, hori beti gertatzen da, axioma printzipala ukatuz gero, negar la mayor, ez dago ondoren diskusio posiblerik.
(...)
(...)
Hau esanda, hizkuntzaren izaera politikoari helduz diot, bai euskara bai gaztelania edota frantsesa, hizkuntzak generalean, beraien erabilera publikorako esparru administratibo eta sozial jakin bati zedarriturik dauden heinean, arazo politikoa direla, eta ideologia jakinak daude politika horien atzean. Beraz, euskeraren defentzaren atzean badago ideologia; txarra? batzuk esango dute baietz (argi eta garbi beraiei komeni zaien helburu politikoekin...nahiz eta beraien ideologia estali klaro), niretzako? EZ. Susmatzen dut ideologiaren nozioa apur bat nahasia dela... Ideologia ez dut asoziatu nik txarra den ezerekin, beraiek bai (naiz eta hemen todo kristok ideologia izan...) Bakarrik esan dut beraiek gurea ideologia dela diotela, beraz zerbait txarra, beraien ideologia ez balitz bezala. Guztiok daukagu ideologia, Coca-Cola edatea ideologia da, (bestela galdetu Zizek jaunari!). Gauza da, batzuk ideologia inposatzaileak direla eta beraien burua ez-ideologiatzat agertzen dutela, maknismo oso sofistikatua. Nik, euskara politizatua dagoela esaten didanari, mundu euskaltzalearen parte bati esaten zaion moduan diotzot: a bai e? Nire politizazioa da, eta zurea? Zurea ez al da politizazioa? Klaro baietz, gertatzen dena da zurea politika on, demokratiko, pluralista, tolerante, internazionalista y todo el rollo dela nirea kabernetako abertzalismo, nazionalismo barbaro inzibilizatua eta politizatua dela. `Hazte la fama y echate a dormir esaten da ez?´ Ba hori da jasaten dugun diskurso dominantea gaur egun. Beraz, euskera guzti honekin asoziatzen dute, ideologia ``txarrarekin´´, (berriz ere argi gera dadin ez dela nire iritzia hori). Nik honen aurrean diot: euskera politika da bebai, euskara ideologia da bebai, eta beste gauza asko gehiago noski. Zergatik da zerbait politizatzea eta sozializatzea txarra? Hau esaten dut amaieran Maialenek esaten didanari erantzunez. Ez da txarra. Txarra da hizkuntza bat beste bati inposatzea eta hori da espainolarekin egin dene eta egiten dena. Nik ez dut esaten euskera inor inposatu behar zaionik, noski ezetz. Kontrakoa. Gauza da herri honetan sektore interesatu askok, herri baten hizkuntza gutxituan berbetako eskubidearen ALDARRIKAPENA inposizio deitzen dute. (Espero hemen Maialen nire posizioa argi geratzen dela zentzu horretan, inposizioari dagokionez). Eta diot, aldarrikapen hori, politikoa behar duela izan, euskeraz bizitzeko, eremu publiko zein pribatuan, daukagun eskubidea politikoa delako ere.
Ideologia, politika eta hizkuntzaren eztbaidarekin amaitzeko diot, hizkuntzen atzean beti dagoela ideologia, politika...boterea oro har. Zer gertatu da euskerarekin? Ba ez delako egon botereari loturik Euskal Estaturik, gure herria entitate kulturala baino ez delako, ez politikoa, ez dugulako izan. Hori da Paulo Iztuetak egiten duen irakurketa, eta ni momentuz ikuspuntu horri atxikitzen naiz. Boterea izateak baina, ez du esan nahi beste hizkuntza edo errealitate sozial bati inposatu behar zaionik. Ez. Baina bai herri baten hizkuntza ofizial moduan duen estatusa aitortu. (Barkatu mesedez soziologiako jendea ze hemen soziologiako berbetan sartzen ari naiz eta ni filotik nator...).
(...)
(...)
Ñ-ri erantzuteko galderatxo bat egingo diot: zein hizkuntzatan hitz egin behar du subjektu etikoak? Euskaraz hitz egite badu ez da subjektu etiko izango? Zein hizkutzatan egiten da Etika (con letra bien grande claro, una y solo una) herri santu hontan? Savaterren espainol zibilizatu, ospetsu eta baloratuan edo Joxe Azurmendiren euskara barbaroan? Zergatik da subjektu etikoa pertsona eta ez hiztunen komunitate bat?
Nik Ñ-k dioenari etika eta hizkuntari buruz esan nahi diot ez dagoela hizkuntzik gabeko etika unibertsalik, ez dago subjektu unibertsalik. Subjektuaren nozioa, konstruktoa izanik, hizkuntza jakin desberdinetan eraikitzen dira, etikaK eta moralaK bezalaxe (termino hauen erabilera eta etimologia diskutitu daiztezke klaro). Nik, gogorarazten dut, just in case.
Dena den, hau zerbeza/ardo/limonada batzuk hartzen askoz hobeto diskutitzen da e, face to face, hizkuntza bizitzeko etab.
A, ta J-ak esan dezala zerbait hemen ze kontziente naiz bere hitzak `sobrau´ perbertitu ditudala.
Bueno, pakea ematen dizuet ja.
PS: Komentario hau Guru-ri dedikatzen diot.
Ok, anonimo, ados zurekin!:
"Beraz, euskeraren defentzaren atzean badago ideologia; txarra? batzuk esango dute baietz (argi eta garbi beraiei komeni zaien helburu politikoekin...nahiz eta beraien ideologia estali klaro), niretzako? EZ. Susmatzen dut ideologiaren nozioa apur bat nahasia dela... Ideologia ez dut asoziatu nik txarra den ezerekin, beraiek bai (naiz eta hemen todo kristok ideologia izan...) Bakarrik esan dut beraiek gurea ideologia dela diotela, beraz zerbait txarra, beraien ideologia ez balitz bezala. Guztiok daukagu ideologia, Coca-Cola edatea ideologia da, (bestela galdetu Zizek jaunari!). Gauza da, batzuk ideologia inposatzaileak direla eta beraien burua ez-ideologiatzat agertzen dutela, maknismo oso sofistikatua. Nik, euskara politizatua dagoela esaten didanari, mundu euskaltzalearen parte bati esaten zaion moduan diotzot: a bai e? Nire politizazioa da, eta zurea? Zurea ez al da politizazioa? Klaro baietz, gertatzen dena da zurea politika on, demokratiko, pluralista, tolerante, internazionalista y todo el rollo dela nirea kabernetako abertzalismo, nazionalismo barbaro inzibilizatua eta politizatua dela. `Hazte la fama y echate a dormir esaten da ez?´ Ba hori da jasaten dugun diskurso dominantea gaur egun. Beraz, euskera guzti honekin asoziatzen dute, ideologia ``txarrarekin´´, (berriz ere argi gera dadin ez dela nire iritzia hori). Nik honen aurrean diot: euskera politika da bebai, euskara ideologia da bebai, eta beste gauza asko gehiago noski. Zergatik da zerbait politizatzea eta sozializatzea txarra? Hau esaten dut amaieran Maialenek esaten didanari erantzunez. Ez da txarra. Txarra da hizkuntza bat beste bati inposatzea eta hori da espainolarekin egin dene eta egiten dena. Nik ez dut esaten euskera inor inposatu behar zaionik, noski ezetz. Kontrakoa. Gauza da herri honetan sektore interesatu askok, herri baten hizkuntza gutxituan berbetako eskubidearen ALDARRIKAPENA inposizio deitzen dute."
Aleluia hermano!! ;)
Kaixo danoi!!
Bueno, irakurri dut zazpi- zortzi bat lerrok askorako eman dutela. Poztekoa da Euskal Herriko pentsatzaileen arsenala osasuntsu dagoela jakitea.
Olerki honen intentzioa, hasiera batean ez zen ur handiagoetan sartzea. Gizakien boterearen aurrean hizkuntzek duten ahulezia berriz ere nabarmentzea eta giza harremanekin lotuta, batez ere aipatzen diren ezaugarri guztien erabilera baikorra sustatzea.
Ados nago hizkuntzak neurri batean hiztunen ideologia eraikitzen laguntzen duela esaten denean,baita soziala dela aipatzean ere, gizatalde baten harremanen ardatza den heinean.Baina ezinbestekoa iruditzen zait erantzunkizunei so eginda,hizkuntzari hizkuntzarenak ematea eta gizakiari gizakiarenak.
Adibidez, “Anonimoa” hizkuntzaren botereaz aritu zaigu. Nire ustez hemen aipatzen den botere hori, ez da zuzen- zuzenean hizkuntzarena berezkoa, hizkuntzaren erabilera konkretu batena baizik, hau da, gizakiak egiten duen hizkuntzaren erabilerarena.
Hizkuntzak moldatzeko eta egokitzeko ahalmena duela uste dut nik eta bakoitzaren intentzioen arabera gauza ezberdinak helaraziko dizkigu. Segun nork hitz egiten duen, zer esaten duen, nola esaten duen … hizkuntzak gauza bat edo beste trasmitituko digu.
Bestalde, Euskal Herriko historian zehar gertatutako hainbat eta hainbat gertakariren hondakinen batuketa bat da egun hemen bizi dugun errealitatea, eta bat hizkuntzarena da. Beraz hemen oraindik zailagoa egiten da hizkuntzen inozentzia defendatzea, min eta gorroto handia dagoelako oraindik gure inguruan.
Esan dezakegu baita, Euskara, askotan Vascongadetako eta Nafarroako iparraldeko jende autoktonoaren ama hizkuntzatzat eta eguneroko hizkuntzatzat hartzen dugula. Egia da Euskal Herriko lurraldean Euskara gehien mintzatzen den lekuak direla eta partido politiko ezkertiar eta independentistek bozka gehien jasotzen dituzten guneak baita ere,beraz, materian asko sakondu gabe, euskara eta ideologiaren lotura ukaezina da.
Nola azaldu dezakegu orduan euskaldun territorioko euskaldun zahar gazte askok adin batetik aurrera euskara alde batera utzi eta espainolez edo erdaraz mintzatzea,? Hauek nori bozkatuko diote? Gure kultura ezagutzen ahal dute? Gurasoengandik seme- alabetara trasmisioa ondo eman al da? Ze ideologia edukiko dute pertsona hauek? Non geratzen da ideologia eta hizkuntzaren arteko erlazioa?
Bukatzeko, egungo Baskoen lurralde honetan, lurralde eta herritartasun ugarik nahi eta ez elkarrekin bizi behar dute eta historikoki ikusi dugu, nahiz eta euskarak gaur egundaino iraun izan, bere lurraldea geroz eta txikiagoa dela. Kontziente izan behar gara, multikulturalitate honekin, balitekela urte gutxiren buruan Afrikar jatorriko euskaldunak izatea Marokoar euskaldunak, Errumaniar euskaldunak, Hegoamerikar euskaldunak… Pertsona guzti hauek beraien “ ama kultura” soinean ekarriko dute eta orduan nola izango da euskara eta ideologiaren lotura hori? Pertsona hauek nora datoz, Espainiare edo Euskal Herrira?
Betidanik existitu dan “euskaldunak vs espainolak” bere horretan jarraituko du? Eta konfrontazio honi goian aipatutako beste nazionalitate guztiak batuz gero zer?
Kontauko didazue!!!
Argitaratu iruzkina